Tactical Urbanism: Park(ing) day

'Tactical urbanism' is helemaal in. Dit is een koepelterm voor kleine, experimentele initiatieven die ervoor zorgen dat straten, pleinen en gebouwen leefbaarder worden. Het gaat vaak om informele, vernieuwende bewonersinitiatieven van tijdelijke aard die de interactie tussen de fysieke omgeving en haar gebruikers vergroot.

Het heeft verschillende verschijningsvormen (excuses voor alle Engelse termen): guerilla gardening, park(ing) days, urban knitting, pop-up shops, guerilla painting, chair bombing, urban repair, street pianos, etc. De straatspeeldag in Nederland past ook wel voor een deel in dit rijtje. Tijd voor een nadere kennismaking, omdat je er zo'n heerlijk stadslente-gevoel van krijgt. Dit is deel 1 van een foto-essay over Tactical urbanism, te beginnen met Park(ing) day.

Park(ing) Day in Lille. Bron foto: http://my.parkingday.org/photo/a-lille-1/next?

Tactical urbanism is eigenlijk maar een van de termen die voor dit nieuwe stedelijke fenomeen wordt gebruikt. Anderen noemen het 'guerilla urbanism', 'pop-up urbanism' of 'D.I.Y. Urbanism', waarbij de afkorting staat voor Do It Yourself. In Amerika wordt het vooral gezien als een tegenhanger van de grootschalige, van bovenaf opgelegde stedelijke ontwikkeling door professionele partijen.

Park(ing) Day in San Francisco. Bron foto: http://rebargroup.org/parking-day

Wat de eerdergenoemde termen allemaal gemeenschappelijk hebben, is het verschijnsel dat stedelingen ongevraagd een plekje in de geplande omgeving opeisen en deze (tijdelijk) aanpassen. Lokale, creatieve oplossingen of impulsen op straatniveau. Soms heel serieus en soms met een dikke knipoog. Vaak voor de korte termijn en met weinig risico, maar soms groeien de experimenten ook uit tot een structurele verandering van de bebouwde omgeving.  

Park(ing) day is een jaarlijks evenement in al meer dan 160 steden in 35 landen waarbij parkeerplekken voor één dag worden omgetoverd tot een parkachtige openbare ruimte. Door simpelweg geld in de parkeermeter te gooien, is het mogelijk om een kostbaar stukje stad voor korte termijn te huren en vervolgens naar eigen inzicht in te richten.

Eerste Park(ing) Day in San Franciso. Bron foto: http://rebargroup.org/parking

Het initiatief is in 2005 ontstaan in San Francisco. Een groep van kunstenaars en ontwerpers, Rebar genaamd, veranderde hier in de binnenstad een parkeerplaats van een paar vierkante meter in een mini-park door wat graszoden neer te leggen en een boom en bankje neer te zetten. Op deze manier probeerde men aandacht te vragen voor de geringe aanwezigheid van gangbare publieke ruimte. 

Het tijdelijke parkje stond er nog geen twee uur, maar dankzij een foto op het internet kreeg het ontwerpbureau aanvragen uit andere steden. In plaats van het idee zelf te kopiëren naar andere plekken, maakte het bureau er een 'open source'-project van door een handleiding te schrijven, zodat iedereen zijn eigen invulling er aan kon geven. 

Eerste Park(ing) Day in San Franciso. Bron foto: http://rebargroup.org/parking

Daarmee was Park(ing) Day geboren. Ondertussen uitgegroeid tot een wereldwijd evenement. De doelstelling is ieder jaar hetzelfde: het heroveren van de openbare ruimte op de overvloed aan auto's, het stimuleren van de samenwerking tussen bewoners en gebruikers en om een doordachte, tijdelijke invulling te geven aan een beter gebruik van de openbare ruimte.  

Park(ing) Day in San Francisco. Bron foto: http://rebargroup.org/parking-day

Door de jaren heen is het meer geworden dan het eerste concept van simpelweg graszoden-boom-bank. Door middel van experimentele constructies worden steeds meer sociale problemen aan de kaak gesteld. Zo hebben deelnemers gratis klinieken, tijdelijke stedelijke boerderijen en kunstwerken gebouwd op parkeerplekken. Ook worden seminars gehouden en was er een gratis fietsreparatiewinkel.

Park(ing) Day in San Francisco. Bron foto: http://rebargroup.org/parking-day

Iedereen kan in iedere stad mee doen. Je mag het op je eigen manier invullen, hoewel er wel een paar richtlijnen zijn. Deze zijn opgesteld in de PARK(ing) Day Manifest met een beschrijving van een paar basisprincipes en tips voor de uitvoering.Wie dit jaar mee wilt doen, heeft nog even de tijd om zich voor te bereiden. Pas op 21 september is er een nieuwe Park(ing) Day. Meer informatie en hulp op http://parkingday.org en http://my.parkingday.org

Lees meer over Tactical Urbanism in deel 2 met foto's over Urban Knitting, Chairbombing en Streetpianos.